PRL z dużą skutecznością tępiła funkcjonowanie organizacji pozarządowych, w szczególności stowarzyszeń. Nieliczne istniejące miały charakter organizacji koncesjonowanych i nadzorowanych – podobnie było zresztą ze spółdzielczością.
Organizacje pozarządowe: fundacje i stowarzyszenia spełniają istotną funkcję społeczną – są formami instytucjonalizacji samorzutnych (zazwyczaj) inicjatyw społecznych. Od końca lat 80’ ich ilość zwielokrotniła się, zaś wiele z nich zbudowało pokaźny potencjał gospodarczy.
Organizacje pozarządowe zazwyczaj działają w lukach, w których państwo sobie nie radzi – bądź którymi nie chce się zajmować.
Z pierwszego powodu, niewydolności państwa, sporo fundacji i stowarzyszeń organizowanych jest wokół celów związanych z ochroną zdrowia, pomocą chorym, ale również edukacji różnych szczebli. NGOs wypełniają w części lukę między możliwościami administracji publicznej a przypisywanymi jej powinnościami.
Druga sfera aktywności, leżąca poza zainteresowaniem polityki państwa, to sfera działalności hobbystycznej. W różnobarwnym świecie NGO jest miejsce i dla „hodowców kanarków” i dla czcicieli klubów sportowych.
Rejestracja (legalizacja) działalności społecznej oznacza wprowadzenie w obieg gospodarczy. Nawet jeśli NGO nie prowadzi działalności gospodarczej, to operuje, niekiedy bardzo znaczącymi kwotami – jako podmiot grający w relacjach rynkowych, tworzący popyt i próbując uzyskać wpływy. No i nie jest prawdą, że wszystkie organizacje pozarządowe są czy muszą być non-profit.
Wobec tysięcy takich organizacji – zaczynają one stanowić istotny sektor gospodarki, bardzo zróżnicowany i często wymykający się skutecznemu nadzorowi administracji publicznej.
Prosimy o skojarzenia z przedstawionym tematem, zaś ku refleksji „podsuwamy” Państwu pytania:
Czy organizacje deklarujące realizację misji publicznej powinny być traktowane na zasadach preferencyjnych ?
Czy sektor organizacji pozarządowych wymaga odrębnej regulacji prawno-podatkowej – czy też powinien być zrównany pod względem obowiązków z organizacjami biznesowymi ?
Czy można łatwo podać przykłady organizacji pozarządowych prowadzących działalność biznesową lub parabiznesową na dużą skalę ?
Tekst został zamieszczony w ramach projektu_"2x20. Gospodarka Wolnej Polski. 1919-1939. 1989-2009", służącego podsumowaniu dorobku gospodarczego ostatnich 20 lat, zainicjowanego na forum Salonu24 introdukcją pt._„Gospodarka Wolnej Polski”►
Listę dotychczas zgłoszonych wydarzeń, zjawisk, procesów gospodarczych charakterystycznych dla ostatniego XX-lecia zamieściliśmy w„Katalogu Głównym” – tutaj_►
Powyższą pozycję zgłosił na listę dr Tomasz Białas, ekspert sektora NGO, prorektor Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni.
Następną pozycję: restrukturyzację gónictwa i przemysłu ciężkiego w końcu lat 90' zgłosił dr Janusz Steinhoff, wicepremier i minister gospodarki w rządzie Jerzego Buzka.
